Een paar dagen later en ik ben nog steeds een beetje in de war. Een staat van zijn waar ik wel op hoopte maar me desondanks toch niet bevalt. Het voelt namelijk meer als irritatie dan als verontrusting, meer als frustratie dan als ergernis en meer als een anticlimax dan als hoop.

En dat allemaal als gevolg van een bezoekje van een paar uur aan de Open Studio’s van de Rijksakademie van beeldende kunsten. Als het even kan probeer ik me jaarlijks te laven aan wat de 50 deelnemers aan het Residency Program ons – of zichzelf te vertellen hebben. De Akademie opent haar deuren een aantal dagen en biedt haar ‘resident kunstenaars’ de gelegenheid geeft zich met geïnteresseerden te verstaan. En dat zijn er veel.

Ongeveer de helft van deze uitverkoren residents komt het uit het buitenland en dat levert een zeer divers en rijk beeld aan culturele achtergronden op. Een prachtig gebouw, ruime ateliers en go, twee jaar de tijd, goed geoutilleerde werkplaatsen, een imposante geschiedenis én een dijk van een merk doen de verwachtingen hoog spannen.

Maar na een half uur besluipt je de twijfel, na een uur de ergernis en na anderhalf rest uitsluitend de teleurstelling. Er is niks mis met de traditie, het concept, met de intenties en de uitvoering ervan. De indrukwekkende lijst aan alumni bevestigen nut en noodzaak. Maar je voelt hem aankomen, er is wel iets mis.

Want zelfs als ‘kijkje in de keuken’ resteert vooreerst een schraal beeld, zowel als concept (simpel) als in de uitvoering (armoedig). Bij veel werk krijg ik de indruk het wel eens eerder en beter te hebben gezien. De performance van een Finse resident, was ronduit gênant en ik durfde het einde niet af te wachten. En ik was niet de enige. Ik zag opvallend veel substanties druppelen en druipen, en weer andere geblakerd getoont. 

De website ziet er fantastisch uit en de Akademie heeft zich veel moeite getroost om elk werk van een adequate toelichting te voorzien. Maar het helpt ook al niet als je de pompeuze engelse teksten vertaalt ziet in een schimmige videoinstallatie, een vage geluidsinstallatie of een simpele mobile.

Gelukkig is er licht aan de tunnel, onze beeldspraken zijn te lang, in de presentatie van resident Marit Westerhuis. Met haar twee gave installaties schetst ze een dystopisch perspectief op  een wereld waar het menselijk leven geheel ontbreekt. Een beangstigende gedachte maar de poëtische visie van Westerhuis laat je er bijna naar verlangen.

De Volkskrant schreef  ‘… lijkt het of de kunstenaar net even is weggelopen’. Ik kreeg eerder de indruk dat ze helemaal waren weggelopen. Te zwaar belast door de opdracht? Het is toch bijna niet voorstelbaar dat dit het product is van een of twee jaar werken van het neusje van de zalm (er waren dit jaar 2.150 aanmeldingen waarvan er 23 werden geselecteerd) van een internationaal kunstenaarsveld? Misschien ben ik te kritisch maar kan me niet aan de indruk onttrekken dat de betreffende kunstenaars dat in ieder geval niet waren.